مَا مِن مُؤمِنٍ ذَکَراً اَو اُنثِی،حُرّاًاَومَملُوکَاً إِلَّا وَلِلّهِ عَلَیهِ حَقَّ واجِبٌ اَن یَتَعَلَّمَ مِنَ القُرآنِ .
پیامبر اکرم ص:
هیچ زن و مردمؤمنی نیست ،چه آزاده و چه برده مگراین که خداوند براو حقّ واجبی دارد که باید به اندازه توانش قرآن را بیاموزد .
مستدرک الوسایل ،ج۱،ص۲۸۷
عن أبي جعفر عليه السّلام قال:
إنّ القرآن واحد نزل من عند واحد و لكنّ الاختلاف يجيء من قبل الرواة.
امام باقر عليه السّلام فرمود: قرآن يكى است و از نزد يكى (خداى يگانه) نازل شد.
كتاب فضل القرآن، باب النوادر، روايت 13
سئل رسول اللّه (ص): اىّ النّاس احسن صوتا بالقرآن؟ فقال: «من اذا سمعت قرائته رايت انّه يخشى اللّه»
از رسول خدا (ص) سؤال گرديد كه كداميك از مردم در تلاوت خوش صداتر است؟ فرمود: «آن كس كه چون تلاوت او را شنوى احساس كنى كه از خدا مىترسد.»
سنن ترمذى ج 1 ص 425.
امام على (ع):
در تلاوت قرآن آن را خوب بيان كن و همانند شعر آن را باشتاب مخوان و مانند ريگ آن را پراكنده مساز.
دنباله اين روايت چنين است: «اما دلهاى سخت خود را به وسيله آن به بيم و هراس افكنيد و همت شما اين نباشد كه سوره را به آخر رسانيد.»
الكافى ج 2 ص 614
قال على (ع):
«من قرأ القرآن فكانّما ادرجت النّبوة بين جنبيه الّا انّه لا يوحى اليه»
على (ع): كسى كه قرآن را تلاوت مى كند مانند آن است كه نبوت در ضمير و سينه او مندرج است جز آن كه به او وحى نشده است.
مجمع البيان ج 2 ص 85.
قال رسول الله ص :
عَلَیکُم بِالقُرآنِ فَاِنَّهُ شَفَاءَُ النَّافِعُ وَالدَّوَاءُ المُبَارَکُ وَعِصمَةٌ لِمَن تَمَسََّکَ بِهِ وَ نَجَاةٌ لِمَن تَبِعَهُ لَا یَعوَجُّ فَیُّقََوَّمَ وَلَا یَزِیغُ فَیُستَعتَبَ وَلَا یَنقََضیِ عَجَائِبُهُ وَلَا یَخلُقُ عَلَی کَثرَةِ الرَّدِّ وَاَتلُوهُ فَاِنُّ اللهَ یَاجُرُکُم عَلَی تِلاوَتِهِ بِکُلِّ حَرفٍ عَشرَ حَسَنَات ٍ.
رسول خدا ص فرمودند :
شما را به قرآن سفارش می کنم ، زیرا قرآن شفایی سود بخش و دوایی مبارک است ، نگه دارنده و عصمت برای کسی است که به آن تمسک جوید و مایه نجات است برای کسی که پیروی اش نماید هرگز کژی در آن نیست تا راست گردد و انحرافی در آن نیست که انسان را به سختی اندازد ، عجائب و شگفتی های آن بی پایان است و با رد زیاد دیگران تغییر نمی یابد ، پس آن را تلاوت نمایید که برای تلاوت هر حرف آن ده حسنه پاداش می گیرد .
بحار الانوار ج 89ص 182یَقَولَ عَلَیکُم بِالقُرآنِ فَمَا وَجَدتُم آیَةً نَجَابِهَا مَن کَان قَبلَکُم فَاعمَلوُا بِهِ وَمَا وَجَدتُمُوُه مِمَّا هَلَکَ مِن کَانَ قَبلَکُم فَاجتَنِبُوهُ .
امام صادق ع فرمودند :
بر شما باد به قرآن پس هرگاه آیه ای یافتید که گذشتگان شما به وسیله آن نجات یافته اند به آن عمل کنید و هر گاه چیزی یافتید که قرآن می فرماید آن چیز مایه هلاکت پیشینیان بوده است از آن دوری کنید.
بحار الانوار ج 89 ص 9
قال رسول الله :
قَالَ اِنِّی تَارِکَ فِیکُم ثَقَلَینِ مَا اِن تَمَسَکتُم بِهِمَا لَن تَضَلُّوبَعدِی اَحَدُهُمَاأَعظَمُ مِنَ الآخَرِ وَهُوَ کِتابُ اللهِ حَبلٌ مَمدُودٌ مِنَ السَمَاءِ إِلَی الاَرضِِِ وَعِترَتی أَهلُ بَیتِی لَن یَفتَرِقَا حَتَّی یَرِدَا عَلَیَّ الحَوضَ فَانظُرُوا کَیفَ تَخلُفُونِّی فِی عِترَتِی .
رسول خدا (ص) فرمود:"من در میان شما دو امانت نفیس وگرانبها می گذارم،یکی کتاب خدا (قرآن) و دیگری عترت واهل بیت خودم،مادام که شما به این دو چنگ بزنید (تمسک کنید)هرگز پس از من گمراه نخواهید شد و این دو (یادگارمن) هیچگاه از هم جدا نمی شوند تا در (قیامت) در (کنار) حوض (کوثر)به من باز گردند."
قال حسن ابن علی ع :
مَن قَرَأََ القُرآنَ کَانَت لَهُ دَعوَةٌ مَجَابَةٌ إِمَا مَعَجَّلَةٌ وَ إِمَا مُؤَ جَّلَةٌ.
امام حسن مجتبی ع فرمودند :
کسی که قرآن می خواند برای او دعایی اجابت شده است حال زود یا با تأخیر.
بحار الانوار ج 89ص204
قال رسول الله :
إِنَّهُ قَالَ مَن قَرَأََ القُرآنَ فَظَنَّ أَنَّ أَحَداً أُعطِیَ أَفضَلَ مِمَّا أُعطِیَ فَقَد حَقَّرَ مَا عَظَّمَ اللهُ وَ عَظَّمَ مَا حَقَّرَ اللهُ .
هر کس قرآن بخواند و گمان کند که کسی چیز بهتری از قرآن به او عطا میکند در واقع آنچه را خدا بزرگ داشته کوچک شمرده و آنچه را خدا کوچک دانسته بزرگ شمرده است .
وسائل الشیعه ج6ص169
عن ابی عبدالله ع:
قَالَ إِنَّ هَذَا القُرآنَ فِیهِ مَنَارٌالهُدَی وَ مَصَابِیحُ الدُّجَی فَلیَجلُ جَالٍ بَصَرَهُ وَ یَفتَح لِلضِّیاءِ نَظَرَهُ فَإِنَّ التَفَکُرَ الحَیاةُ قَلبِ البَصِیرِ کَمَا یَمشِی المُستَنِیرُ فِی الظُّلُمَاتِ بِالنُوِر.
امام صادق ع فرمودند:
دراین قرآن نور هدایت و چراغ تاریکی قرار دارد ، پس انسان باید دیه اش را به قرآن تجلی بخشد و نظرش را به نور آن بگشاید ، زیرا تفکر مایه حیات قلب بصیر است همان طور که انسان طالب نور ، در تاریکی با نور راه می رود .
وسائل الشیعه ج 6 ص170
عن ابی عبدالله ع:
قَالَ تَعَلَّمُو العَرَبِیَّهِ فَإِنَهَا کَلَامُ اللهِ الَّذِی کَلَّمَ بِهِ خَلقَهُ ( وَنَطَقَ بِهِ ِللمَاضِینَ)
حضرت ابی عدالله :
عربی را یاد بگیرید که همانا آن کلام خدایی است که به وسیله آن با مخلوقاتش سخن گفته و با همان کلام با گذشتگان نیز سخن گفته است .
وسائل الشیعه ج6ص220
قال رسول الله :
مُعَلِّمَ القُرآنِ وَ مُتَعَلَّمُهُ یَستَغفِرُ لَهُ کُلُّ شَی ءٍ حَتَّی الحُوتُ فِی البَحرِ.
رسول خدا ص فرمودند:
همه موجودات حتی ماهی دریا برای معلم قرآن و یادگیرنده آن طلب استغفار می کنند .
مستدرک الوسائل ج4 ص233
قال رسول الله :
إِنَّ أَهلَ القُرآنِ فِی أَعلَی دَرَجَهً مِنَ الآدَمِییَّنَ ما خَلَا النَّبِیِّینَ وَ المُرسَلِینَ فَلَاتَستَضعَفُوا أَهلَ القُرآنِ حُقُوقَهُم فَإِنَّ لَهُم مِنَ اللهِ العَزِیزِالجَبَّارِ لَمَکَاناً عَلِیّاً.
رسول خدا ص فرمودندد : اهل قرآن پس از انبیا ء و رسولان بالاتین درجه را میان انسانها دارند ، پس هرگز حقوق اهل قرآن را ضایع مسازید که آنها در نزد خدای عزیز جبار جایگاه والایی دارند .
اصول کافی ج 2ص603
امام على علیه السلام:ثُمَّ أَنزَلَ عَلَیهِ الکِتابَ... وَعِزّا لاتُهزَمُ أَنصارُهُ... ؛
قرآنى که بر پیامبر نازل شد... عزتى است که هوادارانش شکست نمى خورند... .نهج البلاغه، خطبه 198
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص) :
یَا سَلمَانُ عَلیکَ بِقَرآءَةِ القُرآنِ فَإِنَ قَرآءَتَهُ کَفارَةٌ لِلذُنوبِ وَ سِترٌ فِی النّارِ وَ أَمَانٌ مِنَ العَذَابِ وَ یَکتُبَ لِمَن یَقرَؤُهُ بِکُلِ آیَةٍ ثَوابُ مِائَةِ شَهِیدٍ وَ یُعطَی بِکُلِ سُورَةِثَوابَ نَبِیٍّ وَ یُنَزِلُ عَلَی صَاحِبِهِ الرََّحمَةُوَ یَستَغفِرُ لَهُ المَلائِکَةُ وَ اشتَاقَت إِلَیهِ الجَنَّةُوَ رَضِیَ عَنهُ المَولَی
رسول خدا فرمودند: ای سلمان ! تورا به قرئت قرآن سفارش می کنم زیرا قرائت قرآن کفاره گناهان و پوششی برآی آتش جهنم و امانی از عذاب الهی است و هر کس قرآن می خواندبرای هر آیه که قرآئت کند ثواب صد شهید نوشته می شود و برای هر سوره ثواب پیامبران الهی عطا می شود و بر کسی که همراه و رفیق قرآن شود رحمت نازل می گردد و فرشتگان برایش استغفار میکنند و بهشت مشتاق اوست و مولا از او راضی است . بحار الانوارج89ص17
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص) :
وَ قَالَ إِن هذِهِ القُلُوبُ تَصَدَأَکُما یَصَدَأالحَدیدَ قیلَ فَما جَلاؤُهُ قَالَ تِلاوَةِ القُرآنَ
رسول خدا فرمودند : این دلها زنگار می گیرد همان طوری که آهن زنگ می زند ، سوال شد: چه چیزی آن را جلا می دهد ؟ حضرت فرمودند : تلاوت قرآن .
شرح نهج البلاغه ج10ص144
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص) :
عَدَدُدَرَجِ الجَنََّةِعَدَدُآیِ القُرآنِ فَإِذَادَخَلَ صَاحِبُ القُرآنِ الجَنَةَقِیلَ لَهُ ارقَأ وَاقرَأ
( اقرا و ارقا) لِکُلِ آیَةٍدَرَجَةٌفَلَاتَکوُنُ فَوقَ حَافِظِ القُرآنِ دَرَجَةٌ.
رسول خدا فرمودند :
میزان درجات بهشت برمبنای آیات قرآن است پس هنگامی که صاحب
قرآن به بهشت میرود به او می گویند بخوان و بالا برو برای هر آیه ای درجه
ای هست پس بالاتر از حافظ قرآن درجه ای نیست .
بحارالانوارج89ص22
قال حسین ابن علی ع :
کِتابُاللهِ عَزَوَجَلَّّ عَلَی أَربَعَةَأَشیَاءَعَلَی العِبارَةوَالاِشارَةِوَاللَّطَائِفِ وَالحَقائِقِ
فَالعِبارَةُ لِلعَوَامِّ وَاِلاشَارَةُلِلخَواصِّ وَاللَّطَائِفُ لِلاَولِیَاءِوَالحَقائِقُ لِلاَنبِیاءِ
امام حسین ع فرمودند :
کتاب خدای بزرگ برچهارچیزاست 1. عبارت 2. اشاره 3. لطایف 4. حقایق ،
پس عبارت قرآن برای عموم است و اشاره قرآن برای خواص است و لطائف
قرآن برای اولیاء خداو حقایق قرآن برای انبیاءاست .
بحارالانوارج89ص20
امام على عليه السلام مى فرمايد:
ثم انزل علیه الکتاب نورا لا تطفا مصابیحه و سراجا لا یخبو توقده
سپس قرآن را بر او ( حضرت محمد صلی الله علیه و آله) نازل فرمود قرآن نوری ست که خاموشی ندارد و چراغی ست که درخشندگی آن زول ندارد.
نهج البلاغه نسخه دشتی / خطبه 198
قال الصادق علیه السلام :
اَلقُرآنُ عَهدُ اللهِ اِلی خَلقِهِ
فَقَد یَنبَغی لِلمَرءِ المُسلِمِ اَن یَنظُرَ فی عَهدِه وَ اَن یَقرَأَ
مِنهُ فی کُلِّ یَومٍ خَمسینَ آیَةً .
قرآن پیمان خداوند است با بندگانش، شایسته آن است که انسان مسلمان در پیمان خود نظر کند و هر روز پنجاه آیه از آن را بخواند .
اصول کافی 2/609
به پيام ملكوتي قرآن ناطق، علي ـ عليه السّلام ـ ، گوش فرا دهيم كه چه زيبا از عظمت قرآن و ضرورت انس و تدبر در آن، سخن ميگويد:
» وَ أعلَمُوا أنَّ هذا الْقُرآنَ هُو النّاصِحُ لا يَغشُّ وَ الْهادِي الْذّي لا يُضِّلُ وَ الْمُحدِّثُ الْذي لا يَكْذِبُ وَ ما جالَسَ هذا الْقُرآنَ أحَدَ الّا قامَ عَنْهُ بِزيادَةٍ اَو نُقصانٍ؛ زيادَةٍ في هُديً اَوْ نُقْصانٍ في عَميً .«
) آگاه باشيد كه اين قرآن يگانه خيرخواهي است كه تقلب و خيانت نميكند و هدايتگري است كه گمراه نمينمايد و سخنگويي است كه دروغ نميگويد، هيچ كس هم نشين با اين قرآن نگشت مگر اينكه از كنار قرآن با افزايشي و يا كاهشي برخاست، افزايشي در هدايت و يا كاهشي از كوري و ضلالت.(.
نهج البلاغه، خ 176
رسول خدا ـ صلّي الله عليه و آله ـ در خطبهاي جامع، حقيقت دنيا و جايگاه قرآن و شأن و مقامش را بيان ميكند:
«أيُّها الناسُ إنَّكُم في دارِ هُدْنَةٍ وَ أنْتُم عَلي ظَهْر سَفرٍ وَ الْسَّيْرُ بِكُم سَريعٌ وَ قَدْ رَأيْتُم اللَّيْلَ وَ الْنَهارَ و الْشَّمْسَ وَ الْقَمَرَ يُبْليانِ كُلَّ جَديدٍ و يُقَّرِبانِ كُلَّ بَعيدٍ و يَأتيانِ بِكُلِّ مَوْعُودٍ فَأعِدُّوا الجَهازَ لِبُعْدِ الْمَجاز.
قالَ: فَقامَ مِقْدادُ بْنُ الْأسْوَدَ فَقالَ يا رَسُولَ اللهِ، وَ ما دارُ الْهُدْنَة؟
فَقالَ: دارُ بَلاغٍ وَ انقِطاعٍ، فَإِذَا التَبَسَتَ عَلَيْكُمْ الْفِتَنُ كَقِطَعِ الْلَّيَلِ الْمُظْلِمِ فَعَلَيْكُمْ بِالْقُرآنِ فَإنَّهُ شافِعٌ مُشَفَّعٌ و ما حِلٌ مُصَدَّقٌ، وَ مَنْ جَعَلَهُ أمامَهُ قادهُ إِلَي الْجَنَّةِ وَ جَعَلَهُ خَلْفَهُ ساقَهُ إِلَي الْنارِ وَ هُوَ الْفَصْلُ لَيْسَ بِالْهَزْلِ، وَ لَهُ ظَهْرٌ وَ بَطْنٌ فَظاهِرُهُ حُكْمٌ وَ باطِنِهُ عِلْمٌ، ظاهِرُهُ اَنيقٌ وَ باطِنهُ عميقٌ، لَه تخُومٌ وَ عَلي تُخُومِهِ تُخُومٌ، لا تُحْصي عَجائِبُهُ وَ لا تُبْلي غَرائِبُهُ، فيهِ مَصابيحُ الْهُدي وَ مَنارُ الْحِكْمَةِ وَ دَليلٌ علي الْمَعْرِفَةِ لِمَنْ عَرَفَ الْصِّفَةَ فَلْيُجْلِ جالٍ بَصَرَهُ وَ لْيُبْلِغِ الْصِّفَةَ نَظَرهُ، يَنْجُ مِنْ عَطَبٍ وَ يَتَخَلَّصْ مِنْ نَشَبٍ فَإنَّ الْتّفكُرَ حَياةُ قَلْبِ الْبَصيرِ، كَما يَمْشِي الْمُسْتَنيرُ في الْظُلُماتِ بِالْنُورِ، فَعَلَيْكُم بِحُسْنِ الْتَّخَلُّصِ وَ قِلَّةِ الْتَّرَبُّصِ»
(اي مردم شما در خانة صلح و آرامش بسر ميبريد در حاليكه بر پشت مركب سفر قرار گرفتهايد و حركت دادن شما با سرعت انجام ميپذيرد و بيشك شب و روز و خورشيد و ماه را ديدهايد كه هر تازهاي را كهنه و هر دوري را نزديك و هر موعودي را محقق ميگردانند؛ پس وسايل سفر را جهتِ دوري مسير گذر مهيّا سازيد.
پس مقداد بن أسود برخاست و گفت: اي رسول خدا ـ صلّي الله عليه و آله ـ خانه صلح و آرامش (دارهدنة) چيست؟
فرمودند: خانة كسب توشه براي رسيدن به مقصد و منقطع شدن از دنياست.
پس هرگاه فتنهها همچون پارههاي شبِ ظلمت افزا شما را فراگرفت و به شبهه انداخت پس بر شما باد مصاحبت با قرآن، چرا كه آن شفاعتگري مورد پذيرش و شكايت كنندهاي مورد تصديق ميباشد؛ و هر كه او را در پيش رويش قرار دهد، او را به سوي بهشت خواهد كشانيد و هر كه او را در پشت خود قرار دهد او را به سوي آتش به پيش خواهد راند.
اصول كافي، ج 2، ص 599، ح 2.
رسول اكرم صلى الله عليه و آله:
اِن اَرَدتُم عَيشَ السُّعَداءِ وَمَوتَ الشُّهَداءِ وَالنَّجاةَ يَومَ الحَسرَةِ وَالظِّلَّ يَومَ الحَرورِ وَالهُدى يَومَ الضَّلالَةِ فَادرُسُوا القُرآنَ فَاِنَّهُ كَلامُ الرَّحمانِ و حِرزٌ مِنَ الشَيطانِ و رُجحانٌ فِى الميزانِ ؛
اگر زندگى سعادتمندان، مرگ شهيدان، نجات روز حسرت (قيامت)، سايه روزِ سوزان و هدايت در روز گمراهى را مى خواهيد، قرآن را ياد بگيريد كه آن سخن خداى مهربان است و سپرى است در مقابل شيطان و سنگينى در ترازوى اعمال.
جامع الأخبار، ص 41
ثُمَّ أَنزَلَ عَلَيهِ الكِتابَ... وَعِزّا لاتُهزَمُ أَنصارُهُ... ؛
قرآنى كه بر پيامبر نازل شد... عزتى است كه هوادارانش شكست نمى خورند... .
نهج البلاغه(صبحی صالح) ص315 ، خطبه 198
پیامبر اکرم ص می فرمایند : (( هرگاه معلم به کودک بگوید : بگو ؛ بسم الله الرحمن الرحیم و کودک نیز آنرا بازگوید ؛خداوند برائتی را برای کودک و برائتی را برای پدر و مادرش و برائتی برای معلم اومی نویسد )).
کتاب جامع الاخبار ص49و بحار الانوار ،ج 89،ص257
پيامبر صلى الله عليه وآله :
مَا اجْتَمَعَ قَوْمٌ فى بَيْتٍ مِنْ بُيوتِ اللّهِ يَتْلونَ كِتابَ اللّهِ وَ يَتَدارَسونَهُ بَيْنَهُمْ اِلاّ نَزَلَتْ عَلَيْهِمُ السَّكينَةُ وَ غَشِيَتْهُمُ الرَّحْمَةُ وَ حَفَّتْهُمُ الْمَلائِكَةُ وَ ذَكَرَهُمُ اللّهُ فيمَنْ عِنْدَهُ؛
هيچ جلسه قرآنى براى تلاوت و درس در خانهاى از خانههاى خدا برقرار نشد، مگر اين كه آرامش بر آنان نازل شد و رحمت دربرشان گرفت و فرشتگان در اطراف آنان حلقه زدند و خداوند در ميان كسانى كه در نزدش هستند، از آنان ياد كرد.
كنزالعمّال، ح 2320رسول اكرم صلى الله عليه و آله:
يا بُنَىَّ لاتَغفُل عَن قِراءَةِ القُرآنِ فَاِنَّ القُرآنَ يُحيِى القَلبَ وَيَنهى عَنِ الفَحشاءِ وَالمُنكَرِ وَالبَغىِ؛
فرزندم از خواندن قرآن غافل مباش، زيرا كه قرآن دل را زنده مى كند و از فحشاء و زشتى و ستم باز مى دارد.
كنزالعمال، ج2، ص291، ح4032
رسول اكرم صلى الله عليه و آله:
اَلا مَن تَعَلَّمَ القُرآنَ وَعَلَّمَهُ وَعَمِلَ بما فيهِ فَأنَا لَهُ سائِقٌ اِلَى الجَنَّةِ وَدَليلٌ اِلَى الجَنَّةِ؛
بدانيد هر كس قرآن را بياموزد و به ديگران آموزش دهد و به آنچه در قرآن است عمل كند، من جلودار و راهنماى او به سوى بهشت هستم.
كنزالعمال، ج1، ص531، ح 2375
