برسى و نقد برخى از ديدگاههاى دانشمندان اهل سنت و مستشرقان درباره حديث سبعة احرف
مبحث اوّل: سبعة احرف در روايات شيعه
در فصلهاى پيشين، حديث سبعة احرف و جايگاه آن نزد علماى اهل سنت، و ديدگاههاى آنان مورد نقد و بررسى واقع شد. هم چنين روشن گشت كه ادّعاى تواتر روايت سبعة احرف نزد اهل سنت، نه تنها قابل اثبات نيست، بلكه رواياتى كه در مورد سبعة احرف در جوامع حديثى اهل سنت آمده، ضعف سندى و به ويژه ضعف دلالت داشته، ناسازگارىهايى در آنها به چشم مىخورد كه از جهت عقلى قابل قبول نبود. ضمن اين كه نه تنها دليلى روشن و قطعى بر نسبت آن به پيامبر صلّى اللّه عليه و آله نبود، بلكه در فرض روايت آن، هيچ بيانى از پيامبر صلّى اللّه عليه و آله در تبيين آن وجود نداشت. لذا دانشمندان اهل سنت در معناى آن دچار ابهام و تحيّر شده و برخى در فهم آن اظهار عجز نمودهاند.
از طرفى در روايات امام صادق عليه السّلام و امام باقر عليه السّلام، نزول قرآن بر حرف واحد گزارش شده است. لذا در اين فصل از نظرگاه علماى شيعه و به دور از هر گونه جانبدارى، حديث سبعة احرف، مورد بررسى واقع مى شود.
نخست مرورى بر جوامع حديثى شيعه خواهد شد و رواياتى كه در مورد سبعة احرف در آنهاروايت شده، ذكر مىگردد.
با بررسى و استقصاى كامل در كتب حديثى شيعه، مىتوان گفت روايت سبعة احرف در كتب اربعه شيعه (كافى و تهذيب و استبصار و من لا يحضره الفقيه)- كه از با سابقهترين و معتبرترين كتابهاى حديثى شيعه است- روايت و ثبت نشده است.
نخستين جامع حديثى شيعه كه آن را بيان داشته، كتاب بحار الانوار از مرحوم محمد باقر مجلسى است و سپس وسائل الشيعه، مستدرك الوسائل از بحار الانوار، آن را نقل نمودهاند. از بررسى مصادر بحار الانوار روشن شد كه مرحوم مجلسى از خصال مرحوم صدوق و از بصائر الدرجات حسن بن صفار و از رساله نعمانى، رواياتى را ذكر مىكند كه البته هيچ يك از آنها از جوامع حديثى به شمار نيامدهاند، بلكه كتابهايى هستند كه با هدف خاصى، برخى از احاديث را هم نقل نمودهاند.
ادامه مطلب
